Jonathan Suazo (PR) tiltle: Ricano music: Jazz release date: august 04, 2023 label: Ropeadope promotion: Lydia Liebman Promotions info artist: Jonathan Suazo © Rootsville 2023

Suazo noemt RICANO "een originele Afro-Caribische ervaring" die zich bezighoudt met thema's als "exploratie, integratie, gemeenschap, onderwijs en zelfacceptatie". De titel is een tip van de hoed voor Suazo's dubbele erfgoed; het combineert de woorden Puertorriqueño en Dominicano.

RICANO biedt ook een scala aan speciale gasten uit het hoogste echelon van de wereldwijde jazzscene: saxofonisten Miguel Zenón en David Sánchez, percussionisten Enrique "Kike" Serrano, Florentino "Magic" Mejía en Otoniel Nicolás, cuatrista en zanger Fabiola Méndez, zangeres Tanicha Lopez, bassist Ricky Rodriguez, cuatrista Christian Nieves, pianist Josean Jacobo, rapper Emil "El Hijo de Borikén" Martínez en nog veel meer.

Suazo rijgt elk nummer op het album met omhullende gezangen, nieuwsgierigheid opwekkende teksten en elementen van dans en improvisatie-elementen - allemaal onlosmakelijk verbonden met de tradities van Puerto Rico en de Dominicaanse Republiek. Zoals Suazo aan GRAMMY.com uitlegde, begon de periode van zelfreflectie die culmineerde in RICANO tijdens zijn tijd bij het Berklee Global Jazz Institute, toen hij verschillende onderzoeksreizen naar beide eilanden maakte.

De weelderige opener, "Somos más que tú", is een eerbetoon aan wijlen cultureel leider Tito Matos, geïnspireerd door het plena-muziekgenre afkomstig uit Puerto Rico. De titel vertaalt naar "Wij zijn meer dan jij." "Wat betekent dat we meer zijn dan welke onderdrukker of corrupte politicus dan ook", zegt Suazo, "die aan de macht komt en tot doel heeft onze mensen pijn te doen." Deze boodschap wordt krachtig uitgedrukt door de originele teksten gezongen door Emil "El Hijo de Boriken" Martinez.

Qua inspiratie wisselt de robuuste "Héroes" van eiland; het is afgeleid van de klanken van Dominicaanse zalf: "Ik heb deze opgedragen aan Enerolisa Nuñez en haar dochter Yeni Nuñez, twee leiders van de gemeenschap van Mata los Indios", onderstreept Suazo. "Ik beschouw ze als helden omdat ze deze traditie vele generaties lang levend hebben gehouden".

"Esperanza pa' mi pueblo" danst bovenop het Afro-Puerto Ricaanse cuembé-ritme. “Het is gemeen om vreugde te brengen. Een vriendelijke herinnering dat er hoop is in de kleinste en grootste details,” drukt Suazo uit, met een brutaal addendum: “Hopelijk kan het terechtkomen in de ‘make my day better’-afspeellijsten van mensen die er zijn.” Het rustige maar aangrijpende "Verde Luz" is een soort tweede volkslied voor Puerto Rico; op RICANO geeft Suazo er zijn persoonlijke draai aan. "Ik besloot het arrangement op te splitsen in een meditatieve kant met Tanicha Lopez op zang en een hardere kant in kwartetformaat," zegt Suazo, "om de intensiteit van die scheiding van mijn vaderland volledig tot uitdrukking te brengen, waarover de originele teksten van El Topo spreken. .”
Suazo is al jaren in vervoering van Afro-Domincaanse muziek; "AFRO DOMI" is diep geïnformeerd door de vermenging van binaire en ternaire elementen binnen deze traditie. "In de kern is de compositie een ritmische studie gebaseerd op de hoge en lage toonhoogtes in het hoofdpatroon van palo", zegt Suazo; Zenón lijkt het deuntje iriserende tinten te geven.

"Don't Take Kindly" is opgehangen aan wat Suazo een "enigszins gebroken" walstijdgevoel noemt, versmolten met een aangepast Puerto Ricaans Yubá-patroon. Met meeslepende vocalen van Tanicha Lopez en Génesis Dávila, evenals een oogverblindende bassolo van Ricky Rodriguez, is de compositie geladen met de woede die Suazo voelde toen hij racistisch werd behandeld toen hij naar Boston verhuisde."We vinden het niet prettig om zo behandeld te worden, is de zin die ik in mijn hoofd bleef herhalen toen ik dit schreef", onthult Suazo. "Dit nummer is mijn manier om deze woede op een gezonde manier uit te drukken."

Een verdere verdieping van de complexiteit van raciale identiteit en politieke strijd is 'Ser de Aqui', over 'de constante uitdaging die het zijn van Puerto Rico met zich meebrengt vanwege de tegenstrijdige koloniale status van de archipel'. Het deuntje haalt zijn energie uit de Puerto Ricaanse jíbaro-stijl genaamd aguinaldo lamento; de teksten van Fabiola Méndez reflecteren op de bodemloze complicaties van de diaspora.

"Seguimos Luchando" verlegt de focus van de macro naar de micro; het spreekt tot de kracht van het individu tegen onderdrukking. De David Sanchez featuring track combineert Dominicaanse congo en Puerto Ricaanse sicá, en bevat een voorbeeld van een prikkelende toespraak van de Puerto Ricaanse nationalist Dr. Pedro Albizu Campos. "Dharma" benadrukt het Puerto Ricaanse bomba-ritme dat bekend staat als Yubá, dat Suazo typeerde als "een ternair ritmisch patroon dat erg rijk is aan muzikale woordenschat". Het woord dharma betekent 'doel in het leven' en ik schreef dit stuk terwijl ik nadacht over mijn missie op dit aarde."

RICANO eindigt suggestief met "Amapola", oorspronkelijk geschreven door de Dominicaanse musicaltitan Juan Luis Guerra. Op de track rijgt Suazo Dominicaanse pambiche en zalf door een boeiend en emotioneel geluidsveld. Het afsluitende nummer is gewoon een ander voorbeeld van wat Suazo doet in RICANO, en heeft gedaan tijdens de opbouw - hij erkent zijn afkomst met intelligentie, kwetsbaarheid en hart. Het beste van alles is dat die bouwstenen slechts een basis vormen voor onnoemelijke, onbelemmerde evolutie.

tracks:

1. Somos más que tú
2. Héroes
3. Esperanza pa’ mi pueblo
4. Verde Luz
5. AFRO DOMI
6. Don’t Take Kindly
7. Ser de Aquí 
8. Seguimos Luchando
9. Dharma
10. Amapola